Search

प्रिय विजयाताई, दि. ८ जुलैला तुमच्या कुटुंबकथा सकाळी वाचायला सुरुवात केली आणि दुपारी अक्षरश: न राहवून इतक्या सुरेख कथा लिहित्या हाताच्या मालकिणीशी बोलूया तरी, म्हणून तुम्हाला फोन केला. तुमच्याशी बोलून आनंद वाटला, पण हे 'ग्रीटिंग' ही पाठवावे वाटले. तुमच्या कथा (कथुल्या) ह्या मला आणि माझ्या मुलीला मराठीतल्या 'चिकन सूप' वाटतात. तुमची जवळजवळ सर्वच कथांची पुस्तकं आम्ही वाचनालयातून आणून वाचली आणि तीन-चार संग्रहीसुद्धा ठेवली. कधीही लहर आली की मी आणि ती तुमच्या कथा वाचतो; आणि खरंच सांगते, वाचल्यावर खूप प्रसन्न वाटतं. माझी मुलगी इंग्रजी शिकलेली नि सगळं इंग्रजी वाचणारी असूनही तिला तुमची सर्व पुस्तकं आवडतात, ह्याची मला गंमत वाटते आणि आनंदही होतो. आता ६ ऑगस्ट रोजी पुढील शिक्षणासाठी ती परदेशात जातेय. मास्टर्स इन इंजिनियरिंग मॅनेजमेंट करायला. तिला मी विचारलं, बाळा, तुला तिथे जाण्याकरिता काय घेऊ? तर तिने मला काय बरं सांगावं?... "विजयाताईंची पुस्तकं दे!" यातच तुमच्या कथांची सशक्त ग्रेट उंची जाणवते. विजयाताई, अशाच लिहित्या राहा. - ऊर्मिला कोचरेकर

‘गुजगोष्टी' हा कथुल्यांचा संग्रह म्हणजे जणु तुमचे माझे गूज. तुमचे माझे मैत्र! माझे प्रिय वाचक हे माझं सर्वात मोठं बक्षिस, दैवत! तुमचा फोन, तुमची पत्रं, तुम्ही हातात हात धरून माझ्या साहित्याला वेळोवेळी दिलेली दाद या साऱ्या दौलतीनं मला आयुष्यभरासाठी श्रीमंत केलं आहे

जिवाचा कान करून एखादी गोष्ट ऐकतात म्हंजे काय ते त्या क्षणी कळलं. कुणी 'वंडरफुल' म्हटलं की मलाच एकदम 'मार्व्हलस' वाटायचं. त्याचं व्हायोलिन वादन संपलं तशी मी तरातरा उठले. 'चाललीस कुठं मंजे?' 'लावलीस हटकण?' 'काऽही बिघडत नाही. आत्ता मुळीच सोडणार नाही हं... गधडी ... अग आता स्टॅच्यू येतील... एका मागनं एक!' 'सवी ... प्लीज, मला सोड ना सवी!' मी तिचा हात हिसकला नि मुलामुलींना अक्षरशः धक्के देत माझा रस्ता मोकळा केला. 'अरे ... अरे ... झाशीच्या राणीला रस्ता दे रे बाबा...' 'ओऽ येस... बाय ऑल मीन्स' 'मीन्स'वर वाह्यात जोर! दुर्लक्ष केलं... मधूसाठी. मधू दि ग्रेट! ... मी आत गेले तोवर तो त्याच्या त्या वंडरफुल व्हॉयोलिनला कव्हरच घालीत होता. त्याचा हात हातात घेऊन अभिनंदन करायचं म्हंजे ते धूड हातातनं बाजूला करायला हवं होतं. मी झटकन ते बाजूच्या पेटीवर ठेवलं. वजाबाकी कांदबरी...

प्रिय मुलांनो, आत्मविश्वास फक्त सात पावलांवर तुमची वाट बघतो आहे. की सात पावलं तुम्ही जर का माझ्यासोबत चाललात तर मग काय? तुम्हाला 'भीती' या शब्दाचीच मुळी भीती नको. मोठी माणसे लग्न करताना सप्तपदी चालतात आणि जन्मभर एकमेकांना प्रेम, जिव्हाळा, साथ, विश्वास, चांगली वागणूक, माणुसकी आणि सुख-दुःखात एकत्र राहीन, असे वचन देतात. मग त्यांना सोबत करून सात पावले चालणार आहोत? सांगू? सांगते लाडक्यांनो! प्रार्थना, सत्य, शिव, सुंदर यांची सोबत, सतत प्रयत्न, खिलाडू नम्रवृत्ती, संयम या सात मित्रांना जो कोणी सोबत घेतो तो विजयीच होतो, हे कायम लक्षात ठेवा. हे शब्द जड वाटतात का? पण मी आहे ना ते सोप्पे करून तुम्हाला सांगायला. तुम्ही फक्त या मित्रांची सोबत बरोबर ठेवलीत की, 'आत्मविश्वास' या मोठ्या मित्राला आपलेसे केलेतच म्हणून समजा ! चलो फिर...

... आणि राधाबाई ... अव्हेरलेल्या... दाराआडून ऐकत असलेल्या. दोन्ही कानांवर हात ठेवीत त्या पळत सुटल्या... 'सखे ... मी आले गो... मला तुझ्या पोटात जागा दे ...' आयुष्यभर आपली सगळी दुःखं त्यांनी जिला सांगितली त्याच ठिकाणी त्यांनी उडी घेतली. चिरविश्रांतीसाठी... आणि तो आघात झेलीत काठावर उभा होता एक मरणाआधीच मेलेला तरुण जीव!

'कमलांकित' या कथेत मतिमंद मुलीचा प्रश्न थोड्या विस्ताराने आलाय. हे दुःख मी फार जवळून पाहिलंय, जे तुमच्यापाशी नुसतं रितं नाही केलं तर त्यावर सकारात्मक उपायही शोधलाय. कारण आयुष्यात सुख शोधयचं असतं. ते द्यायचं असतं नि घ्यायचं असतं यावर माझा दृढ विश्वास आहे. तुमच्या अभिप्रायची वाट बघते

वाड्याच्या दाराशीच केतकी उभी होती. पोस्टमन यायची वेळ झाली की तिचा जीव नुसता खालीवर व्हायचा. आज उत्तर येईल? येईल? इंटरव्ह्यू तर झकास झाला होता... तिनं मग ओट्यावरच बसकण मारली. गेला आठवडाभर ती सतत पत्राची वाट पहात होती. पण हवं असलेलं पत्र काही केल्या येत नव्हतं. एम. ए. च्या टर्ममधला इंटरेस्ट केव्हाच संपला होता. आता हवं होतं फक्त अपेक्षित उत्तर!

रोहिणीचे ते उद्गार ऐकून अमृताची छाती एकदम दडपली. ऑफिसमध्ये कामावर येताना तिला आई घरात कोणतंही काम सांगायची नाही. रोहिणीच्या बोलण्याचा धसका घेऊन तिनं सकाळी दोन... संध्याकाळी दोन पोळ्या करायला सुरुवात केली. हाताला सवय असावी म्हणून. लग्न रजिष्टर पद्धतीनं झालं म्हणून अमृता खूश होती. आईवडिलांच्या खिशाला खार लागला नाही. केवढं समाधान! महेश तिला मधुचंद्रासाठी जवळच माथेरानला घेऊन गेला तो आठवडा प्रणयाच्या धुंदीत असा संपला की ती या जगात नव्हतीच. कथासग्रह कथामंजिरी

* 'अवेळ' ह्या कथेने १९८२ सालात धूम मचवली. 'स्त्री' मासिकातून प्रकाशित झालेल्या ह्या कथेस त्या वर्षीचा सर्वोत्कृष्ट लघुकथेसाठी असलेला ग.रा.बाळ पुरस्कार मिळाला आणि कथाक्षेत्रात विजया वाड ह्यांच्या नावावर एक विशिष्ट मुद्रा छापली गेली. * 'अवेळ' ही कथा घेऊन 'चंद्रकला' प्रकाशनाने ८-८-१९८८ साली 'अवेळ' नावाचा कथासंग्रह काढला आणि त्यास जयवंत दळवी या प्रथितयश कथाकारांची प्रस्तावना लाभली. या कथासंग्रहास महाराष्ट्र साहित्य परिषदेने प्रथम क्रमांकाचे 'सर्वोत्कृष्ट लघुकथा संग्रह' म्हणून आनंदीबाई शिर्के पारितोषिक देऊन गौरविले. * 'अवेळ' ह्या कथेवर दूरदर्शनने एक सर्वांग सुंदर नाट्यकृती पेश केली. श्री विनायक चासकर त्याचे दिग्दर्शक होते तर मालतीबाई पेंढारकर, सतिश पुळेकर ह्यांची जाणकार अदाकारी त्यात लक्षवेधी होती. ह्या नाटकाने महाराष्ट्रभर चर्चेचे मोहोळ १९८८ साली उठविले आणि मुंबईतील एका उपनगरात एका वृद्ध जोडीने लग्न करुन विजयाबाईंना आग्रहाने साडी चोळी नेसवत म्हटले, 'तुमच्या कथेने आम्हाला धीर दिला.'

एक गोड चिमुकली मुलगी. इवलंसं नाक, मोठे मोठे डोळे, दोन चिंग्या वेण्या नि ओठावर मिष्किल हसू! तिचं नाव काय ठाऊकाय? चिंधी! अप्पूजी आणि मनवा ह्यांची ही गोड चिमुकली मुलगी. तिच्याजवळचं बल्लू माकड आणि बल्लूची बायको पिल्लाबाई तर इतकी मज्जा करतात बालदोस्तांनो. तुम्ही पण त्यांच्याबरोबर माकड उड्या माराल! शिवाय जग्गू कबूतर आहे चिंधीचं! त्यांच्या दोघांच्या गुटुरघूं गप्पा चालतात. नऊ वर्षांची ही अल्लड, खोडकर, गोड मैत्रीण तिच्या जगात घेऊन जाणार आहे तुम्हाला. डोंबाऱ्याचे खेळ करीत, दोरीवरून चालत, सांगणार आहे तुम्हाला तिची चित्तरकथा! मज्जा नं दोस्तांनो? तर चला भेटूया ... चिंधीला!