Search

Belli virüsler dışında, dünyada, bütün biyolojik hayatlarda genetik kodun taşıyıcısı DNA'dır. DNA, RNA'ya kıyasla daha dayanıklı olduğu gibi aynı zamanda daha kolay onarılmaktadır. Bu nedenle DNA, hem varlığın sürdürülmesinde ve hem de çoğalmak için gerekli olan genetik bilginin daha kararlı bir şekilde taşınmasında önemli rol oynamaktadır. Her türün kendine özgü bir gen havuzu bulunmasına rağmen özellikle çevresel etkenler, DNA'da ve/veya DNA'nın paketlendiği kromozomlarda, mutasyon olarak bilinen kalıcı değişikliklere sebep olabilmektedir. Örneğin insanda, somatik hücrelerde, mutasyonlar eğer proto-onkogenlerde, tümör baskılayıcı genlerde ve/veya DNA onarımında görev yapan genlerde oluşursa kanser de dâhil olmak üzere birçok genetik hastalığın ortaya çıkmasına sebep olabilir. Aynı zamanda erken yaşlanmaya, immün sistemde bozukluklara, kardiyovasküler ve nörodejeneratif hastalıklara da sebep olabilmektedir. Gametik hücrelerde meydana gelen mutasyonlar ise kısırlığa, düşüklere ve gelecek nesillerde kalıtsal anormalliklere sebep olmaktadır. Bu nedenle kimyasal ve fiziksel etkenlerin canlılardaki risklerini ortaya koymak amacıyla birçok kısa süreli genotoksisite testi geliştirilmiş olup dünyada yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Ülkemizde de uygulanan bu genotoksisite testlerinin büyük bir kısmını kapsayan Türkçe bir kitabın eksik olması, böyle bir kitabın hazırlanması gerekliliği ve sorumluluğunu ortaya çıkarmıştır. Bu kitapta; genotoksisite testleri hakkında genel bilgilerin yanı sıra, her bir test için gerekli kimyasal ve malzemeler listesi, testin basamak basamak uygulanışı, sonuçların nasıl analiz edileceği ve bazı sorunların çözümünde önemli ipuçları verilerek o testin uygulanmasıyla yürütülen bazı araştırma örnekleri anlatılmıştır. Her bir bölüm, ülkemizin farklı üniversitelerinde (ve özel sektörde) görev yapan, bu testleri uzun yıllardır uygulayan, konusunda uzman araştırıcılar tarafından hazırlanmıştır. “Genetik toksikoloji” alanında ülkemizde ilk ve tek Türkçe kaynak olan bu kitap, büyük bir eksikliği giderecektir. Genetik ve genetik toksikoloji alanında çalışan bütün öğrencilere, bilim insanlarına ve bu konuya ilgi duyan bütün meraklılara büyük katkılar sağlayacaktır.

2017 Nisan ayı itibarıyla düzenlenen referandum ve Haziran 2018 seçimleri neticesinde Türk kamuoyunun kahir ekseriyetinin onayını alan cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi, Türkiye'nin, şekillenmekte olan yeni dünya düzenine bir cevabı ve değişen küresel siyasete anlamlı bir adaptasyon çabası olarak okunmalıdır. Yüz yılda olması gereken hadiselerin, on yılda gerçekleştiği, dünyanın daha hızlı döndüğü ve dondurulmuş ihtilafların, bir bir savaşa dönüştüğü bir dönemden geçmekteyiz. Buna ilaveten pandemi ve depremler başta olmak üzere doğal afetlerin, iklim krizi ve küresel ısınmayla katlanarak yaygınlaştığı, ulusal güvenliğin, gıda güvenliğinden enerji güvenliğine ve hatta uzay güvenliğine kadar geniş bir alanda tanımlandığı ve dış politikada ittifak ve düşmanlıkların baş döndürücü bir hızla değişim ve dönüşüm gösterdiği, içinden geçtiğimiz dönem, Türkiye'nin parlamenter sistemle yoluna devam etmesini imkânsız hâle getirmiştir. Bu bakımdan yeni sistem, pek çok alanda idari açıdan büyük değişiklikleri pratiğe yansıtmıştır. Bu eser, bu farklılıkların kamu yönetimine bakan kısmına odaklanmaktadır. Nitekim cumhurbaşkanlığı hükûmet sisteminde, cumhurbaşkanına cumhurbaşkanlığı kararnamesi yetkisi verilerek kamu yönetimi alanını tanzim imkân verilmiştir ki cumhurbaşkanı, bu kararnamelerle kamu tüzel kişiliği kurabilmekte, bakanlıkları ve pek çok kamu kurumu ve kuruluşlarının yapısı ve işleyişini düzenleyebilmektedir. Kamu yönetiminin etkin ve verimli işleyişi açısından ve daha etkin kamu politikalarının oluşumu ve uygulanması bakımından son derece önemli olan üst düzey kamu yöneticilerini de bu yetkisiyle atamakta ve görevden alabilmektedir. Cumhurbaşkanı, bu yetkisi sayesinde beş yıl boyunca politika, plan ve programlarında destek alabileceği üst düzey kamu yöneticilerini tayin etmektedir.

Üç kıtanın kavşağında bir Afriavrasya ülkesi olan Türkiye’nin de içinde bulunduğu Merkez Dünya diye tabir ettiğimiz “Ortadoğu” bölgesinde, ekonomik, politik, stratejik nüfuz ve hâkimiyet mücadelesi yoğunlaşarak artmıştır. Çözüm getirilememiş bilim, ekonomi, politika, strateji ve sosyal hayat gibi temel sorunlarının yanı sıra Osmanlı mirasi üzerinde Türkiye’nin gittikçe artan önemi ve bu önemin sağladığı avantajları, yeniden değerlendirmeye ihtiyaç duyulmuştur. Çok yönlü politikalar içinde Batıyı da dikkate alarak Ortadoğu ülkeleriyle çok yönlü hayatî ilişkilerin gittikçe değer kazanması, Asya-Avrupa arasında bir köprü ve Rusya-Akdeniz arasında bir tampon ülke olarak görülen Türkiye’nin dış politikaları ve bu politikaları etkileyen sorunların temeline, tarihî gelişimine, doğru bir bakış açısı ve reel/gerçekçi, küresel bir yaklaşımla her zamankinden daha çok eğilmeyi gerektirmektedir. Çünkü Türkiye ve bölge ülkeleri, ortak bir kültüre, ortak bağlara, uzun bir tarihî beraberliğe sahiptir. Bu sebeple, Türkiye’nin, kendi olaylarını, konularını, tarihlerini bizzat kendi tarihçileri ve araştırmacıları vasıtasıyla hürce araştırmaları, Türkiye merkezli bir bakış açısıyla bakarak, gerçekleri ortaya çıkarmaları kaçınılmazdır. Hem kendilerini, hem de bölge kardeş ve komşu halklar, ülkeler olarak birbirlerini daha iyi bilip anlamaları gerekmektedir. Hayatî çıkarlarını gölgeleyecek şekilde basite indirgenmiş, örtülmeye çalışılmış tarihî gerçeklerin ve meselelerin halline çalışmaları, devletleri ve milletinin meselelerinin çözümlerine, güvenliklerine, geleceklerine ışık tutmaları kaçınılmaz bir mesuliyettir. Eserde özellikle iki husus öne çıkarılmıştır. Birincisi, Ortadoğu politikalarında deniz gücünün ve hâkimiyetinin önemi; ikincisi ise, milliyetçi hareketin 20. Yüzyıl başında ve Millî Mücadele sırasında Batı diplomasisi ve Özellikle Roma-Venedik diplomasisi ve finansı etkisinde Osmanlı Devleti ve hanedanına ve Arap dünyasına yaklaşımları ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin çok yönlü politikalarıdır. Okuyucunun ilgisi ve akademiyanın teşviki üzerine, yeniden gözden geçirilerek 4. baskısını yayınladığımız işbu eserin, Türkiye’nin ve Türk milletinin dikkatini Merkez Dünya “Ortadoğu”’ya, denizlere, deniz gücüne ve deniz sorunlarına yeniden çekme, bu alanlarda doğru düşünüp geleceğe yönelik doğru ve isabetli kararlar vermede, projeler üretmede, Türkiye’nin temel meselelerinin, bölgesel hayatî çıkarlarının, güvenlik ve diplomatik sorunlarının kavranıp çözümlenmesinde, ekonomik, siyasî, kültürel, stratejik olarak refah, huzur ve geleceğine ışık tutma hususlarında katkıda bulunacağına, önemli bir boşluğu dorduracağına, okuyucuyu bölge üzerine düşünmeye/düşündürmeye, araştırmaya sevkedeceğine inanıyoruz.

İnsanın değer sahibi olması ya da değer üretmesi, insanı insan yapan en büyük özelliklerinden biridir. İnsan, değerleri ile “insan” olur, insani özellikler sergiler. Bir insan olarak hayatı nasıl yaşayacağımızı, birden fazla seçenek karşısında nasıl tercihte bulunacağımızı veya neleri tercih edeceğimizi belirleyen temel unsurlardan biri olan değerler, hayatımızın her anında, her aşamasında devreye girmektedir. Hayata gözlerimizi açtığımız, ilk sosyalleşme ve eğitim ortamı olan aileden başlayarak okulda, günlük hayatta ve hatta medyada olmak üzere değerlerin etkisini görür veya hissederiz. Bu kitap, hem Batı hem de Doğu kültüründe karşılığı olan, insana ait ve insani olan on iki değeri ele almaktadır. Ele alınan her bir değerin önemi, bireysel ve toplumsal işlevlerine değinilmiş ve değerin nasıl kazandırılacağına ilişkin genel bir çerçeve çizilmeye çalışılmıştır. Kitabın; değerler ile ilgili çalışmalar yapan araştırmacılara; nesilleri değerlere bağlı bir biçimde yetiştirmek isteyen ailelere, eğitimcilere; lisans ve lisansüstü öğrencilere; değerler alanına ilgi duyan tüm okurlara faydalı olacağı ve literatüre katkı sağlayacağı umut edilmekte ve beklenmektedir.

Yeni tip koronavirüs (COVID-19) salgınının, bilim ve teknolojinin baş döndürücü bir hızla geliştiği bir dönemde ortaya çıkması, bu tip salgınların bilim ve teknolojinin bugüne kıyasla çok geride olduğu dönemlere ait bir hatıra olmadığını tüm insanlığa hatırlatmış, toplumlar üzerinde derin etkiler ve ağır maliyetler oluşturmuştur. Salgına karşı hazırlıksız olmanın belirsizliği beslediği bu süreçte, küresel sistemin direncinin ne kadar kırılgan olduğu da bu vesileyle anlaşılmıştır. Küresel ve ulusal ölçekte etkileri artarak devam eden COVID-19 salgınının neden olduğu ekonomik ve sosyal dönüşümün bilimsel bir zeminde analiz edilmesi, bu çalışmanın gerekçesini oluşturmaktadır. Farklı üniversitelerden değerli akademisyenlerin ve her biri konusunda uzman yazarların katılımı ile hazırlanan bu kitap, bilinmezliğin arttığı, öngörülebilirliğin ise azaldığı pandemi sürecinde küresel salgını çok boyutlu olarak ele almak amacıyla kaleme alınmıştır.

Doksan yıllık CHP geleneği, özellikle çok partili siyasî hayatla birlikte karşımıza çıkan ‘devlet partisi’ kimliğinden kurtularak ‘halka gitmek’ idealini ne düzeyde gerçekleştirmeyi başarmıştır?

Dünya örnekleri bakımından yerel yönetimlerin yönetim tercihleri, ülkelerin siyasi yapıları ile yakından ilgilidir. Bu bakımdan her ülkenin kendine has özellikler sergilemesi kaçınılmazdır. Bu yüzden yerel yönetim konusu tek başına bir siyasi tercih veya yönetim birimi olmaktan ibaret değildir. Kentleşme, kırsal kalkınma, çevre, yönetim ve yönetişim gibi pek çok alan bu süreçlerin bir parçasıdır. Kitap kapağında bayrakları yer alan 26 ülke, dünyanın farklı bölgelerinden ve farklı yönetim şekillerine sahip ülkelerden seçilmiştir. Kitapta, bu ülkelerin siyasal ve yönetsel yapılanmaları ve yerel yönetimlerin idari ve mali yapıları yer almaktadır. Üniter ve federal yapılar birlikte incelendiği için çok farklı uygulamaları bir arada görmek mümkündür. Türkiye'nin AB süreci de göz önüne alınarak kitabın son bölümünde Avrupa Birliği'nde subsidiarite ilkesinin mali görünümüne yer verilmiş ve uygulamadaki farklılıklar ortaya konulmuştur. Ayrıca her bir ülke ele alınırken, bölüm sonlarında Türkiye ile karşılaştırması yapılarak değerlendirmelerde bulunulmuştur. Bu kadar farklı ülkenin bir arada yer alması aynı zamanda mukayese imkânı da sunmaktadır. Kitap içeriğinde bilindik ve alışageldik yerel yönetimler listesinde yer alan ülkeler dışında da ülke örnekleri yer bulmaktadır. Merkezî planlamadan piyasacı ekonomi anlayışına geçen ülkelerin bu kitap çalışmasında yer alması, uzak coğrafyalar ve literatürde az bilinen ülkelerin varlığı bu çalışmayı hem uzmanlar hem de araştırmacılar için değerli kılmaktadır. Unutulmamalıdır ki yerel halkın “toplam mutluluğu” iyi uygulamaların yaygınlaşması ile mümkün olacaktır.